Od 2009 roku Agnieszka i Maciek Nabrdalikowie odwiedzili kilkudziesięciu więźniów na całym świecie – osoby różnych narodowości i wyznań, niekiedy o skrajnie odmiennych poglądach. W poszukiwaniu bohaterów przejechali 80 000 tysięcy kilometrów, zarejestrowali blisko sto godzin nagrań. We wrześniu 2013 roku wydali wyjątkowy album fotograficzny, który stał się podsumowaniem tych spotkań. Teraz projekt zaprezentowany zostanie w przestrzeni galerii.

Bohaterowie serii portretów Nieodwracalne powtarzają, że można było zapomnieć swoje nazwisko, ale nie numer, który dawał nową, odartą z duchowości tożsamość „podczłowieka”. Styl portretowania byłych więźniów jest zaprzeczeniem bezosobowych nazistowskich statystyk. Uderzająca bezimienność ofiar, liczby przewijające się w historycznych raportach i ciągłe spory o to, ilu naprawdę zginęło, odebrały więźniom indywidualność. Ten cykl ma przywracać twarze i pokazywać choćby skrawek tego, co udało się ocalić mimo wszechobecnego obozowego okrucieństwa i upodlenia.

Zdjęcia powstawały w domach bohaterów, w intymnych warunkach podczas rozmów, gdy fotografowani pod wpływem silnych emocji wywołanych przez wspomnienia zatapiali się w rzeczywistości obozowej. Patrząc na nich można odnieść wrażenie, że znowu tam są.

Dla autorów cenniejsze od obozowych opowieści są przemyślenia, odczucia, współczesne rozumienie tego, co się wydarzyło. Jak podkreślają bohaterowie projektu – więźniem zostaje się do końca życia. Nie chodzi jedynie o syndromy obozowe, koszmary, tatuaże, obsesyjny lęk przed głodem, czasem niegasnącą nienawiść, choć nie sposób od nich uciec. Mądrość i postawy, które autorzy mieli okazję poznać, są specyficzne, bo dotyczą naszej ogólnoludzkiej kondycji, dotykają czegoś rdzennego, co jest w każdym z nas, ale uśpione spokojnym, wygodnym życiem wcale nie musi się odezwać.

Wystawę będzie można oglądać do 5 grudnia.

Agnieszka Nabrdalik - ukończyła filozofię i socjologię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pisała do dzienników, tygodników, magazynów (polskich i zagranicznych) – najchętniej reportaże z Polski i krajów bloku wschodniego. Uczestniczyła w warsztatach dotyczących kultury romskiej w kontekście nierówności społecznej i w szkoleniu Instytutu Reportażu dla autorów literatury non-fiction. Projekt poświęcony „The Irreversible” [Nieodwracalne] stał się jej największą reporterską misją. „Jest to temat, który pochłonął mnie całkowicie. Dopóki trwa, trudno powiedzieć, co będzie dalej. Dla mnie mógłby się nie kończyć, niestety kończą się jego bohaterowie i teraz naszym najważniejszym celem jest zdążyć".

Maciek  Nabrdalik – fotograf prestiżowej amerykańskiej agencji VII Photo, laureat polskich i międzynarodowych konkursów fotografii prasowej. Najbardziej interesują go przemiany socjologiczne w Europie Wschodniej. Juror Grand Press Photo 2012. Stypendysta Narodowego Centrum Kultury. Jego zdjęcia publikowane były m.in. w L’Espresso, Stern, Smithsonian Magazine, Newsweeku, New York Times i Wall Street Journal oraz prezentowane na wystawach w Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Francji, Włoszech, Niemczech, Czechach i Polsce.