W Galerii Sztuki Średniowiecznej MNW znajdują się głównie obiekty z okresu późnego średniowiecza (XIV–XVI w.), pochodzące z różnych regionów dzisiejszej Polski, a także kilka eksponatów z zachodu Europy. Są to dzieła, które pierwotnie przeznaczone były niemal wyłącznie do kościołów. Ekspozycja została zaprojektowana tak, aby widzowie mogli jak najlepiej zrozumieć rolę sztuki w życiu religijnym czasów średniowiecza – w epoce, w której nie istniało pojęcie sztuki we współczesnym znaczeniu.

W galerii zobaczymy imponujące ołtarze skrzydłowe, rzeźby zdobiące tzw. belki tęczowe, filary, jak również liczne obiekty mniejszych rozmiarów: sprzęty liturgiczne, ołtarzyki, obrazy i rzeźby przeznaczone do prywatnej modlitwy. Prezentacja tak różnorodnych dzieł pozwoli poznać niemal pełen obraz wielu dziedzin sztuki: malarstwa, rzeźby drewnianej, kamiennej i alabastrowej oraz rzemiosła artystycznego. Wbrew dotychczasowym podziałom na techniki, galeria przybliży widzowi średniowieczną kulturę wizualną, w której w przestrzeni świątyni istniały obiekty o zróżnicowanym charakterze. Warunki ekspozycji muzealnej nie oddadzą w pełni tego, jak pierwotnie funkcjonowały dzieła, ale sposób prezentacji powinien sprzyjać refleksji o funkcjach i sposobach niegdysiejszego operowania przedmiotami sztuki – opowiada Antoni Ziemba, kurator Zbiorów Dawnej Sztuki Europejskiej MNW – Na ekspozycji niemal wszystkie obiekty można obejść lub przynajmniej obejrzeć z tyłu. Ważne jest bowiem ukazanie materii dzieł, także ich rewersów, nieopracowanych i ujawniających surowe drewno bądź inny materiał.

Celem ekspozycji jest też ukazanie zarówno zjawisk uniwersalnych, jak  i typowych tylko dla niektórych regionów średniowiecznej Europy. W galerii prezentowane są ponadlokalne zjawiska sztuki XII–XV wieku, np. usamodzielnienie się rzeźby figuralnej od architektury w epoce romańskiej, środkowoeuropejska rzeźba z kręgu Madonn na Lwie, oraz tzw. międzynarodowy styl dworski, określany również jako piękny ok. 1400. Wiele włączonych do wystawy dzieł świadczy także o odrębnym charakterze ważnych dla Europy Środkowej regionów: Śląska 1440–1520 (wielkie, wieloskrzydłowe ołtarze, epitafia, tablice wotywne i dydaktyczne, droga krzyżowa), Małopolski, Wielkopolski i Kujaw 1440–1520 (ołtarze, obrazy dewocyjne) oraz Gdańska i regionu północnohanzeatyckiego 1420–1520 (z okazałymi ołtarzami z Hamburga i Pomorza).

Aranżacja przestrzeni wystawienniczej powierzona pracowni architektonicznej WWAA (laureaci wielu nagród, m.in. za Pawilon Polski na Expo w Szanghaju 2010) nie ma naśladować wnętrza kościelnego, lecz sprawiać, że niezwykłe dzieła sztuki średniowiecznej przemówią same za siebie. Dzięki nowym rozwiązaniom konstrukcyjnym poliptyki skrzydłowe, takie jak słynny Poliptyk Grudziądzki są dostępne ze wszystkich stron, łącznie z rewersami skrzydeł, które do tej pory nie były widoczne dla widzów. Zwiedzający będą mogli poznać pełne programy ikonograficzne monumentalnych dzieł. Istotną zmianą w przestrzeni ekspozycji jest odsłonięcie okien z widokiem na dziedziniec muzeum i zniesienie wtórnych podziałów wewnętrznych pomieszczeń. Przywrócono tym samym dawny, zabytkowy kształt sal zaprojektowanych przez Tadeusza Tołwińskiego, twórcę gmachu MNW.

Rozwiązania przestrzenne i materiały wybrane przez architektów tworzą minimalistyczną oprawę, służącą doskonałej prezentacji eksponatów i nie stanowiącą dla nich konkurencji. Ciemny, grafitowy kolor ścian oraz surowe metalowe nośniki eksponatów podkreślają ich wagę, wysuwają je na pierwszy plan. Wielką rolę odgrywa światło: sztuczne (reflektorowe) łączy się z naturalnym (zewnętrznym), eksponując lśnienia złotych teł na obrazach i rzeźbach.

Program wydarzeń towarzyszących otwarciu Galerii Sztuki Średniowiecznej obejmuje interaktywne warsztaty familijne prowadzone przez animatorów, spotkania na wystawie i wykłady w Kinie MUZ z udziałem wybitnych mediewistów oraz koncerty muzyki dawnej. Przygotowano również druki edukacyjne dla dzieci i dorosłych oraz audioprzewodniki (do wyboru – z klasycznym oprowadzaniem lub ścieżką muzyczną). Gościom z dysfunkcją wzroku Muzeum oferuje audiodeskrypcje i zestawy tyflografik; dla zwiedzających z dysfunkcją słuchu organizowane będą oprowadzania z tłumaczeniem na PJM (Polski Język Migowy). Szczegółowy program wydarzeń  (do maja 2014 roku) znajduje się na stronie internetowej Muzeum w zakładce Edukacja: www.mnw.art.pl