Zaprezentowana zostanie niemal cała dostępna spuścizna Aleksandra Gierymskigo – ok. 120 obrazów i szkiców olejnych, ok. 70 rysunków, jeden szkicownik, a także blisko 110 drzeworytów wykonanych według rysunków Gierymskiego oraz zespół fotografii modeli pozujących artyście. Większość prac pochodzi ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, pozostałe wypożyczono z osiemnastu muzeów polskich, dwóch instytucji zagranicznych oraz z wielu kolekcji prywatnych. Układ ekspozycji pozwoli poznać kolejne etapy rozwoju twórczego Gierymskiego.

Główny wątek narracji koncentruje się wokół eksperymentów artysty dotyczących analizy zjawisk świetlnych i możliwości ich odwzorowania na powierzchni płótna, a także umiejętności dostosowywania stylistyki oraz cech warsztatowych do charakteru zagadnienia artystycznego, z którym chciał się zmierzyć, tworząc określony obraz. Wokół dzieł o znaczeniu kluczowym dla oceny twórczości Gierymskiego – takich jak: Sjesta włoska, W altanie, Żydówka z pomarańczami (obraz odzyskany w 2011 r. dzięki staraniom MKiDN oraz funduszom przekazanym przez Fundację PZU), Święto Trąbek, Wieczór nad Sekwaną czy Wnętrze bazyliki św. Marka w Wenecji – zestawione zostały szkice przygotowawcze i studia plenerowe, a także inne prace o zbliżonej tematyce. Taki sposób prezentacji pomaga zrozumieć, w jaki sposób artysta dochodził do rozstrzygnięcia problemów malarskich nurtujących jego wyobraźnię w danym okresie życia. Na wystawie, obok powszechnie znanych obrazów, znajdują się również dzieła pokazane publicznie po raz pierwszy od końca XIX wieku. Ich równoczesne wystawienie stworzy okazję do nowego, krytycznego spojrzenia na cały dorobek twórczy artysty. Na uwagę zasługują, dotychczas słabo rozpoznane i niedocenione przez współczesną historię sztuki, a zebrane na ekspozycji w niemal pełnym zakresie, drzeworyty wykonane według rysunków Gierymskiego, dla którego praca ilustratorska stanowiła istotny nurt działalności twórczej i często była jedynym źródłem utrzymania artysty.

Przygotowanie wystawy poprzedził realizowany przez zespół pracowników Muzeum Narodowego w Warszawie program badawczy. Jego celem była weryfikacja istniejącego od dziesięcioleci kanonu wiedzy na temat życia oraz twórczości Aleksandra Gierymskiego: dotarcie do materiałów o charakterze źródłowym, uzupełnienie luk w biografii artysty, ustalenie historii dzieł, ich proweniencji, właściwego datowania, a także przywrócenie pierwotnych, autorskich tytułów. Przeprowadzono również kompleksowe badania konserwatorskie wybranych obrazów, które poszerzyły wiedzę na temat warsztatu i technologii stosowanej przez Gierymskiego. Pozwoliły one też zbliżyć się do wyjaśnienia kwestii od lat wzbudzających dyskusje wśród historyków sztuki. Wyniki trwających wiele miesięcy prac badawczych zostały opublikowane w towarzyszącym wystawie obszernym, bogato ilustrowanym katalogu, uwzględniającym zarówno prace istniejące, jak i uznawane za zaginione. Publikacja w pełni odzwierciedla stan obecnej wiedzy na temat twórczości Gierymskiego.

Warszawska ekspozycja jest częścią projektu „Bracia Gierymscy” realizowanego przez Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Narodowe w Krakowie, na który składają się: wystawa „Aleksander Gierymski 1850–1901” (przygotowana przez Muzeum Narodowe w Warszawie i prezentowana w Gmachu Głównym MNW w terminie od 20 marca do 10 sierpnia 2014 roku) oraz wystawa „Maksymilian Gierymski. Dzieła, inspiracje, recepcja” (przygotowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie i prezentowana w Gmachu Głównym MNK w terminie od 25 kwietnia do 10 sierpnia 2014 roku). Obie wystawy stwarzają wyjątkową okazję do podjęcia dyskusji na temat twórczości braci Gierymskich, ich roli w rozwoju sztuki i wzajemnych relacji. Prezentacja twórczości Maksymiliana Gierymskiego (1846–1874) przypada na 140-lecie jego śmierci. Fenomen tego cenionego artysty wciąż pozostaje znany wąskiej grupie odbiorców. Zmarły na gruźlicę w wieku niespełna 28 lat Maksymilian był starszym bratem Aleksandra Gierymskiego (1850–1901). Jeszcze w XIX wieku obaj bracia zostali okrzyknięci twórcami nowoczesnej sztuki polskiej.

Program edukacyjny towarzyszący warszawskiej wystawie jest skierowany do różnorodnych grup odbiorców zorganizowanych i indywidualnych. W MNW odbędą się liczne wykłady, spotkania na wystawie, warsztaty, oprowadzania oraz lekcje muzealne, w tym zajęcia dostosowane do potrzeb grup osób z niepełnosprawnościami. Przygotowane zostały publikacje edukacyjne dla dorosłych i dzieci: bezpłatne i atrakcyjne wizualnie druki edukacyjne z zadaniami, ćwiczeniami i informacjami dotyczącymi wybranych dzieł z wystawy oraz bezpłatny, wydany we współpracy z MNK, folder prezentujący „w pigułce“ twórczość braci Gierymskich. Program edukacyjny towarzyszący wystawie w Muzeum Narodowym w Warszawie jest powiązany z wydarzeniami zorganizowanymi przez Muzeum Narodowe w Krakowie.