Pięćdziesiąt lat temu z Polski musiało wyjechać kilkanaście tysięcy osób uznanych za „obce”. Muzeum POLIN szuka odpowiedzi na pytanie: dlaczego?

W marcu 1968 r. władze komunistyczne rozpętały antysemicką kampanię propagandową. Była to reakcja na ogólnopolską falę protestów studentów i inteligencji zapoczątkowaną wiecem na Uniwersytecie Warszawskim 8 marca 1968 r. Cynicznie grając na antyżydowskich resentymentach, władze chciały w ten sposób zohydzić w oczach społeczeństwa środowisko stające w obronie coraz bardziej ograniczanych przez partię komunistyczną swobód intelektualnych. Odpowiedzią reżimu Władysława Gomułki było więc nie tylko brutalne tłumienie demonstracji i aresztowania ich uczestników, ale także oskarżenia, że są oni tzw. agentami syjonizmu. Fakt, że niektórzy z uczestników protestów mieli żydowskie pochodzenie, stał się pretekstem do ataku na całą społeczność żydowską w Polsce. Skutkiem Marca ’68 była pacyfikacja polskiego życia intelektualnego i wymuszona emigracja 13 tysięcy polskich Żydów.

Pierwsze wyjątkowe spotkanie inaugurujące program już 7 marca. Muzeum POLIN zaprasza na spotkanie „Warszawa wiosną 1967”, podczas którego nasi goście – Barbara Hoff, Stanisław Tym, Seweryn Blumsztajn, Jan Lityński i Adam Ringer - będą rozmawiać o marzeniach młodzieży tamtych czasów, ich planach i stylu życia. Natomiast 8 marca poznają Państwo przejmujące historie ludzi wygnanych z Polski. O swoich przeżyciach opowiedzą fotografka, pisarka i dokumentalistka filmowa Joanna Helander oraz przedsiębiorca Tadeusz Gruber, którzy wyemigrowali do Szwecji. Trzecim gościem spotkania będzie Krystyna Naszkowska, publicystka Gazety Wyborczej, która spisała losy polskich Żydów w swojej książce „Wygnani do raju. Szwedzki azyl”. Ostatnim wydarzeniem rozpoczynającym program będzie spacer po  Dworcu Gdańskim, który wciąż kojarzy się z wyjazdami zmuszonych do emigracji Żydów obywateli Polskich. Podczas spaceru 19 marca wspólnie odkryjemy zapomnianą historię stacji i opowiemy o jej architekturze. Uroczystość upamiętniająca wydarzenia marcowe jest organizowana przez Fundację Shalom 8 marca o godz. 12.00 na Dworcu Gdańskim.

W ramach programu „Obcy w domu. Wokół marca ‘68” do września 2018 r. będą organizowane różnorodne wydarzenia dla szerokiej publiczności wśród nich m.in. spotkania,  debaty i wykłady. W związku z programem tworzona jest także specjalna oferta edukacyjna dla szkół i nauczycieli.

W 50. rocznicę Marca ’68 otwarta zostanie wystawa czasowa „Obcy w domu. Wokół Marca ‘68” (czynna od marca do września 2018 r.) opowiadająca o przyczynach i przebiegu antysemickiej kampanii propagandowej oraz o jej dalekosiężnych konsekwencjach, które doprowadziły m.in. do wyjazdu z kraju 13 tysięcy polskich Żydów. Wystawa przez pryzmat wydarzeń marcowych przyglądać się będzie także aktualnym problemom i wyzwaniom - zjawisku przymusowej emigracji i związanym z nim poczuciu obcości, utraty domu, rodziny, przyjaciół i swojego miejsca zakorzenienia. Ekspozycja została opracowana przez kuratorkę Natalię Romik i SENNA Kolektyw we współpracy z Muzeum POLIN.

Równolegle Muzeum POLIN rozpoczyna akcję zbierania pamiątek i przedmiotów związanych z marcem roku 68. Zachęcamy w imieniu organizatorów do podzielenia się przedmiotami związanymi bezpośrednio z wydarzeniami marcowymi, takimi jak: listy, fotografie, pamiętniki, dokumenty związane z wyjazdem, utratą pracy, emigracją, przedmioty codziennego użytku zabrane w drogę lub zostawione przyjaciołom w Polsce. Podarowane Muzeum pamiątki staną się ważnym elementem planowanej wystawy czasowej, budując część instalacji zatytułowanej „Archiwum Marca” oraz kolekcji zbiorów POLIN. Wszelkich informacji dotyczącej akcji zbierania pamiątek udziela bezpośrednio Aleksandra Przeździecka-Kujałowicz (22 37 93 715, aprzezdziecka@polin.pl) z Działu Zbiorów.