Ekspozycja zatytułowana Za żelazną kurtyną. Sztuka oficjalna i niezależna w Związku Radzieckim i Polsce 1945-1989 prezentuje ponad 120 obrazów, grafik oraz rzeźb, pochodzących z kolekcji Piotra Nowickiego, prezesa Fundacji Polskiej Sztuki Nowoczesnej
w Warszawie, a także kuratora wystawy.

Dzieła składające się na syntetyczny przekrój najważniejszych zjawisk artystycznych w dwóch krajach byłego bloku komunistycznego, podzielone są na działy tematyczne. Pierwszy z nich – Triumf ideologii, pokazuje sztukę wprzęgniętą w machinę socrealizmu z lat 1949–1955. Obok artystów tworzących w imię ideologii chłopsko-robotniczej, spotkać można dzieła mniej oczywiste, takie jak portret Majakowskiego pędzla Jerzego Nowosielskiego z 1950 r. Jednak przeważającą część stanowią typowe socrealistyczne obrazy artystów rosyjskich, gdyż jak podkreśla kurator - Piotr Nowicki, w Polsce nacisk na sztukę oficjalną nie był aż tak silny jak w Związku Radzieckim, gdzie przed odwilżą w 1956 r. cokolwiek innego niż skrajny realizm socjalistyczny nie miało racji bytu.

Drugi dział – Prekursorzy, prezentuje prace artystów próbujących odnaleźć się w nowej powojennej rzeczywistości, będących łącznikami pomiędzy awangardą międzywojenną, a twórcami niezależnymi. Takimi artystami byli Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński, prezentujący nową jakość polskiej sztuki.

Kolejny dział pod tytułem Druga awangarda nawiązuje do reaktywowanej m. in. przez Tadeusza Kantora przedwojennej Grupy Krakowskiej, skupiającej artystów o lewicowych poglądach, ale w swej twórczości wiernych sobie i całkowicie niezależnych, kreujących nowy nurt awangardy w Polsce.

Pod innym kątem awangardę czy abstrakcję ukazuje dział 15% abstrakcji, odnoszący się do wytycznych przyjętych w 1960 r. przez sekretariat Komitetu Centralnego PZPR, dotyczących sztuk plastycznych, z których tylko 15% podczas każdej wystawy może prezentować nurt nieprzedstawiający.

W następnej części Abstrakcja i figuracje eksponowane są prace nowoczesnych, lecz zapomnianych malarzy radzieckich: Ernsta Nieizwiestnego czy Leonida Rabiczewa, zaś dział Znak i znaczenie zestawia prace polskich oraz rosyjskich artystów skupiających się w swojej twórczości na obecności i znaczeniu symbolu w malarstwie. Dominuje tu głównie abstrakcja geometryczna w wykonaniu m. in. Henryka Stażewskiego.

Dwa ostatnie działy Sztuka sprzeciwu oraz Transformacja nawiązują kolejno do cenzury i zejścia do głębokiego podziemia artystów niezależnych w czasie stanu wojennego wprowadzonego w Polsce 13 grudnia 1981 r. oraz przemiany sztuki rosyjskiej okresu gorbaczowskiej pieriestrojki.

Wystawa zorganizowana przez Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Wszechrosyjskim Muzeum Sztuki Dekoracyjno-Użytkowej i Ludowej w Moskwie potrwa do 8 października. Wcześniej prezentowana była w Muzeum Narodowym w Gdańsku.